Poradnik Pacjenta

Nadciśnienie tętnicze to nieprawidłowe, wysokie wartości  ciśnienia tętniczego rozpoznawane po przekroczeniu wartości powyżej 140 mm hg dla skurczowego i/lub powyżej 90 mm hg dla rozkurczowego.

Większość, bo aż 90% przypadków podwyższonego ciśnienia tętniczego to nadciśnienie pierwotne. Jednak w niektórych przypadkach u podłoża wzrostu ciśnienia może leżeć inna choroba, a jej prawidłowe leczenie może być wystarczające aby skutecznie obniżyć ciśnienie do wartości prawidłowych.

OBJAWY

Objawy odczuwane przez osobę z nadciśnieniem wtórnym są takie, jak przy nadciśnieniu pierwotnym, jednak mogą wystąpić dodatkowe dolegliwości związane z chorobą zasadniczą.

Wtórny (czyli będący objawem innej choroby) charakter nadciśnienia może sugerować:

• Zła kontrola ciśnienia pomimo przestrzegania zaleceń lekarskich (w tym dietetycznych oraz dotyczących stylu życia i używek) i właściwego stosowania leków (tzw. nadciśnienie oporne)
• Bardzo wysokie wartości ciśnienia tętniczego lub jego duże wahania
• Napadowe wzrosty ciśnienia lub chwiejne wartości
• Nagłe wystąpienie nadciśnienia w wieku poniżej 30 rż lub powyżej 60 rż
• Nieskuteczność leków hipotensyjnych, które wcześniej obniżały ciśnienie do prawidłowych wartości

PRZYCZYNY

Nadciśnienie tętnicze wtórne towarzyszy wielu schorzeniom, ale najczęściej jest objawem chorób nerek. Może wynikać z przewlekłego uszkodzenia narządu u chorych z wieloletnią cukrzycą (tzw. nefropatia cukrzycowa) lub nawracających nieleczonych zakażeń układu moczowego, które powodują powstawanie blizn w miąższu nerki. Nadciśnienie może być też skutkiem zwężenia tętnicy doprowadzającej krew do nerki, najczęściej związanego z blaszkami miażdżycowymi.

Także różne zaburzenia hormonalne mogą wywołać nadciśnienie tętnicze.

Nadczynność tarczycy – nadmiar hormonów tarczycowych we krwi może powodować wzrost ciśnienia skurczowego, a także przyspieszenie akcji serca a nawet arytmie.

Guzy nowotworowe produkujące hormony nadnerczy – powodują charakterystyczny obraz kliniczny tzw. zespół Cushinga. Inną przyczyną tego zespołu może być przyjmowanie hormonów nadnerczy (w leczeniu chorób reumatycznych, alergicznych czy niektórych chorobach nerek). Guz chromochłonny, będący rzadkim nowotworem nadnerczy może objawiać się napadami wysokiego ciśnienia ze zlewnymi potami i uczuciem kołatania serca.

Rzadką przyczyną, wykrywaną najczęściej u osób młodych jest zwężenie aorty, może objawiać się wysokim ciśnieniem mierzonym na rękach, przy braku lub słabo wyczuwalnym tętnie na tętnicach udowych w pachwinach. Mogą jej towarzyszyć inne wady układu krążenia (najczęściej dwupłatkowa zastawka aortalna).

Obturacyjny bezdech senny czyli epizody zatrzymania oddechu w czasie snu, spowodowane utrudnieniem przepływu powietrza przez górne drogi oddechowe, także może wywoływać nadciśnienie. Objawami są głośne przerywane chrapanie,  nadmierna senność w ciągu dnia, zaburzenia koncentracji oraz poranne bóle głowy, zmniejszone libido.

LECZENIE

Kluczową rolę spełnia odpowiednie leczenie choroby podstawowej, które może doprowadzić do normalizacji wartości ciśnienia. Jednak jeśli  stan podwyższonego ciśnienia tętniczego trwa długo, może doprowadzić do nieodwracalnych powikłań w wielu narządach.